Ünlü Nobel Ekonomi Ödülü sahibi Daniel Kahneman'ın, "yardımlı intihar" olarak bilinen uygulama ile hayatına son verdiği yönünde gelen haberler, kamuoyunu derinden sarstı. Sosyal psikoloji ve davranışsal ekonomi alanındaki çığır açan çalışmalarıyla tanınan Kahneman, yaşamını kaybetmeden önce yaptığı açıklamalarda yaşlılık, ölüm ve yaşam kalitesi üzerine önemli değerlendirmelerde bulunmuştu. Nobel ödüllü bilim insanının bu beklenmedik tercihi, dünya genelinde etik ve toplumsal tartışmaları yeniden alevlendirdi.
Daniel Kahneman, 1934 yılında Filistin’in Tel Aviv şehrinde doğdu. Psikoloji alanındaki çalışmaları ile tanınan Kahneman, 2002 yılında Nobel Ekonomi Ödülü’nü kazanarak, ekonomik karar verme süreçlerindeki psikolojik etmenleri açıkladı. Özellikle, insan zihninin mantıksal düşünme yeteneği üzerindeki kısıtlamalarını ve insanların belirsizlik altında aldıkları kararlar üzerine yaptığı araştırmalar, ekonominin yanı sıra politikanın ve sosyal bilimlerin de farklı yönlerini şekillendirdi.
Kahneman’ın en bilinen çalışmaları arasında “Çift Hızlı Düşünme” adlı kitabı yer alıyor. Bu kitapta Kahneman, insanların düşünme süreçlerini iki kategoriye ayırarak; hızlı, sezgisel düşünme ile yavaş, mantıklı düşünme arasında bir karşılaştırma yapmıştır. İkna edici argümanları sayesinde, insanların neden daha iyi seçim yapamadığını ve bu seçimlerin davranışlar üzerindeki etkilerini irdelemiştir. Kahneman, sadece akademik çevrelerde değil, iş dünyasında da geniş yankı uyandıran fikirleriyle tanınmaktadır.
Yardımlı intihar, yaşamı sonlandırma isteği duyan bireylere, bu süreçte yardım etmenin etik boyutlarını tartışan bir konudur. Bazı ülkelerde yasal hale gelmiş olan bu uygulama, hâlâ birçok toplumda tabu olarak kabul edilmektedir. Daniel Kahneman’ın bu kararı almış olması, insan yaşamına ve ölümüne dair tartışmaları yeniden gündeme taşıdı. Toplumun farklı kesimlerinden gelen tepkiler, bu konunun ne denli hassas ve önemli olduğunu gözler önüne seriyor.
Kahneman’ın önceki yazılarında, yaşlılık döneminin getirdiği zorluklar, acılar ve bireylerin yaşam kalitesi ile ilgili düşüncelerine yer vermişti. Bu da göz önünde bulundurulduğunda, onun bu kararı almasının ardındaki motivasyonları anlamamıza yardımcı olabiliyor. Birçok insanın, yaşlılık döneminde artan fiziksel ve zihinsel sağlık sorunlarıyla başa çıkmanın yollarını aradığı bir dünyada, Kahneman’ın yaşamına son verme kararı, hayati bir sorunun üstünü çiziyor: “Gerçekten nasıl yaşamalıyız?”
Kahneman’ın, "Hayatın ne anlama geldiği" ve "Ölümle yüzleşmenin getirdiği zorluklar" üzerindeki duruşu, yaşamına son verme kararıyla birlikte, topluma yansıyan bir başka gerçekliği de belki daha da çok sorgulatıyor. Çağımıza damga vuran ruhsal bozukluklar, depresyon ve yaşam kalitesi gibi konular, artık daha fazla insanı etkileyen bir olgu haline geldi. Kahneman, yaşamı sona erdirmeye karar verdiği noktada, belki de ruhsal ve fiziksel acılardan uzaklaşmak adına bir çözüm arayışında bulunuyordu.
Bu olay, medyanın ve halkın gündeminde uzun süre yer bulacak gibi görünüyor. İleriye dönük olarak, bireylerin yaşam kalitesini etkileyen durumlar, sağlık sistemleri, toplumsal normlar ve etik değerler bağlamında tartışılmaya devam edecek. Kahneman gibi önemli bir figürün bu kararının arkasındaki nedenler, bireylerle toplum arasında bir köprü kurma ihtiyacını da öne çıkarıyor. Kısacası, Daniel Kahneman’ın verdiği bu karar, sadece kendi yaşamını değil, aynı zamanda toplumsal bir sorunu da gözler önüne seriyor.
